Instytucje państwowe, które sprawują kontrolę nad biznesem w Polsce

Polscy przedsiębiorcy muszą spodziewać się tego, że będą poddawani ciągłym kontrolom. W Rzeczpospolitej Polskiej do tych czynności uprawnionych zostało wiele różnych służb. Jak się one nazywają i jakiego rodzaju inspekcje mogą prowadzić? Wszystko to omówimy w niniejszym artykule.

Państwowa Inspekcja Pracy

Urzędnicy tej instytucji kontrolują, czy w zakładzie przestrzega się przepisów prawa pracy. Szczególną uwagę zwracają przy tym na zasady BHP. Poddają też sprawdzeniu legalność zatrudnienia, dane dotyczące stosunku pracy i wynagrodzenie za jej wykonywanie (przestrzeganie przez przedsiębiorcę wypłatę wynagrodzeń w postaci najniższej, ustalonej stawki godzinowej). Sprawdzeniu w trakcie kontroli podlegają też urlopy, uprawnienia rodziców związane z rodzicielstwem i to, czy odpowiednio postępuje się wobec osób młodocianych i niepełnosprawnych.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych

W tym przypadku przedmiotem kontroli jest wywiązywanie się właściciela firmy z obowiązku opłacania ubezpieczenia społecznego pracowników. Sprawdzane jest również to, czy przedsiębiorca w odpowiednim terminie zgłosił do ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego wszystkie osoby, które powinien. W trakcie inspekcji kontrolowana jest też prawidłowość wszystkich obliczeń i rozliczeń różnorodnych wypłat i świadczeń. Sprawdza się też, czy wystawione były wówczas odpowiednio wypełnione zaświadczenia i zgłoszenia.

Urząd Skarbowy

Kontrolerzy skarbowi sprawdzają, czy przedsiębiorca wywiązuje się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego. Monitoruje się zatem, czy odpowiednio dokumentuje i rozlicza zwrot podatku VAT i czy należycie nalicza i opłaca podatek dochodowy. Kontroli podlegają również dokumentacja i ewidencja księgowa. Wszystkie czynności wykonywane są zgodnie z ordynacją podatkową.

Urząd Celno-Skarbowy

Instytucja ta odpowiada za kontrolę tego, czy właściciel przedsiębiorstwa stosuje się do przepisów prawa podatkowego, prawa celnego i innych regulacji prawnych związanych z przywozem i wywozem towarów między obszarem celnym Unii Europejskiej a państwami spoza wspólnoty. Ponadto kontrolerzy poddają weryfikacji prawidłowość urządzania i prowadzenia gier hazardowych. Zwalczają ponadto przestępczość ekonomiczną, przyczyniając się do zmniejszania szarej strefy i ilości popełnianych wykroczeń. Przyczyniają się tym samym do niwelowania strat ponoszonych przez Skarb Państwa.

Państwowa Inspekcja Sanitarna (Sanepid)

W tym przypadku przedmiotem kontroli jest higiena pracy w zakładach zajmujących się żywieniem ludzi. Sprawdzana jest też zgodność osprzętowania z systemem HACCP i stan przedmiotów użytku higieniczno-sanitarnego.

Inspekcja Handlowa

Jednostka ta powołana została do ochrony praw konsumentów i interesów gospodarczych państwa. Jej pracownicy prowadzą kontrole legalności i rzetelności działających w zakresie produkcji, usług i handlu. Działania te polegają na sprawdzeniu zgodności wyrobu z różnymi stosowanymi do niego wymaganiami i jego zgodności z wymaganiami bezpieczeństwa oraz jakości.

Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych

Organizacja ta uprawniona jest do kontrolowania, czy przedsiębiorcy odpowiednio korzystają z ulg dokonywanych na rzecz PFRON. Sprawdza też, czy posiadają uprawnienia do otrzymywania dofinansowania w związku z wynagradzaniem osób niepełnosprawnych. Kontroli podlega również to, czy przyznane środki faktycznie przeznaczone zostały na adaptację, przystosowanie i wyposażenie miejsc pracy w to, co jest potrzebne osobom niepełnosprawnym.

Inspekcja Ochrony Środowiska

Kontrole prowadzone przez pracowników tego organu państwa dotyczą przestrzegania przepisów związanych z prowadzeniem pomiarów emisji niebezpiecznych substancji i ich wpływu na środowisko naturalne. Dotyczą też instalacji i eksploatacji urządzeń odpowiadających za ochronę natury przed emitowanymi zanieczyszczeniami. Niemniej istotne jest weryfikowanie prawidłowości w zakresie gospodarowania odpadami, w tym elektrycznymi i elektronicznymi. Zakres kontroli wykracza przy tym znacznie poza opisane tu wytyczne.

W Polsce funkcjonuje łącznie ponad 20 różnorodnych instytucji kontrolujących firmy. Te wymienione w artykule są najważniejszymi spośród nich. Wielu przedsiębiorców musi liczyć się z tym, że zostaną poddani kontroli jednego z tych urzędów.