Granice i tereny przygraniczne są szczególnymi obszarami, gdzie zaobserwować można dwa wykluczające się procesy: integracji i izolacji, współpracy i wyłączenia. Granica jest barierą, która rozdziela rozmaite systemy polityczne, utrudnia zamianę ekonomiczną, kulturalną oraz stanowi wyznacznik tożsamości i przynależności mieszkańców danego regionu.
Z drugiej jednak strony to miejsce, gdzie dwa rozmaite systemy organizacji życia społeczno-ekonomicznego stykają się, umożliwiając tym samym wymianę i wzajemne poznanie. Szczególnym przypadkiem omawianych zjawisk w Europie są zewnętrzne granice UE.
Niniejsza książka wprowadza Czytelnika w problematykę współpracy transgranicznej w kontekście poszerzonej Unii Europejskiej. Przedstawia wyniki badań przeprowadzonych na granicach: fińsko-rosyjskiej, estońsko-rosyjskiej, węgiersko-rumuńskiej, węgiersko-ukraińskiej, rumuńsko-mołdawskiej i wzdłuż północnych granic Grecji (z Bułgarią, Macedonią i Albanią).
Odrębnie omówiono granice Polski z Ukrainą i Białorusią. Przypadek polsko-niemieckiej współpracy transgranicznej został zaś potraktowany jako potencjalny układ odniesienia dla współpracy na nowych zewnętrznych granicach Unii Europejskiej.
